• لطفاً خودتان را معرفي كنيد و بفرماييد چه مقطع تحصيلي را در دانشگاه اصفهان گذرانده‌ايد؟
اينجانب فرشيد خوباني هستم، متولد 1351 درشهرستان شاهرود. سال 1370 در رشتۀ كامپيوتر (سخت‌افزار) وارد دانشگاه اصفهان و درسال 75 از اين دانشگاه فارغ‌التحصيل شدم.
• آقاي مهندس كار را از چه زماني آغاز كرديد؟
كار را كه از همان بچگي شروع كردم. قاليبافي، ميوه‌چيني، بنايي وخيلي كارهاي ديگر كه مربوط به قبل از دانشگاه بود، ولي كاري كه احتمالاً مد نظر شماست از سال 72 و بعد از فشار بيش ازحد هزينه‌هاي دانشجويي (كه از الطاف تحصيل در غربت است)، در شركت هفتم تير اصفهان شروع كردم. يك قرارداد ساعتي به مبلغ 600 ريال و به‌عنوان كارمند واحد انبار رستوران و بعد هم در سال 74 درشركت دي.ام.تي (از زيرمجموعه‌هاي پلي‌اكريل) به‌عنوان برنامه‌نويس با ساعتي 2000 ريال قرارداد بستم.
• آقاي مهندس اين شركت را خودتان تأسيس كرديد يا بعد از فارغ‌التحصيلي وارد آن شديد؟
بله سال 80 بود. عذر ما (بنده و هفت نفر ديگر) را از شركت دي.ام.تي خواستند و عجز و ناله‌هاي ما هم براي انصراف كارفرما از تصميمش افاقه نكرد و مجبورشديم ما هشت نفر يك شركت تأسيس كنيم. داستان راه‌اندازي شركت طولاني است و فكر كنم از حوصلۀ دوستان خارج باشد.
• آقاي مهندس تعريف شما از واژه‌ي كارآفريني چيست؟ خودتان را كارآفرين مي‌دانيد؟
از نگاه جامعۀ امروزي ما، بنده كارآفرين هستم؛ چون چند نفر از محل اين شركت كسب درآمد مي‌كنند.
از نظر خودم كارآفرين شخصي است كه مي‌تواند كسب و كاري در جامعه ايجاد كند كه خود كسب و كار بتواند بدون حضور مؤسس كسب و كار، ادامه حيات داشته باشد و توسعه پيدا كند كه فكر مي‌كنم با اين نگاه شركت كسرا 90 درصد مسير را طي كرده است و اميدوارم تا يك سال آينده 10درصد باقيمانده را هم طي كند و آن وقت شايد بشود گفت بنده هم در اين جامعه كارآفريني كرده‌ام.
• حدوداً چند نفر كارمند داريد؟
در شركت كسرا در حال حاضر حدود 150 كارمند به صورت مستقيم فعاليت مي‌كنند كه البته با افراد غير مستقيم حدود 200 نفر درگير كسب و كار از طريق فعاليت كسرا هستند.
• آيا تحريم روي كار شما هم تأثيري دارد؟ اين تأثير مثبت است يا منفي؟
منصفانه بگويم كه نمي‌توانم در مورد تحريم نظر بدهم، چون 16 سال است كه داريم كار مي‌كنيم و از دو سه نفر رسيديم به 150 نفر و هر سال هم نسبت به سال قبل رشد خوبي داشتيم. پس مي‌شود نتيجه گرفت كه كلاً در اين 16 سال ما كارمان خيلي تأثيرپذير از سياست نبوده است، ولي بياييم به تحريم از نگاه فعلي تحريم كه همه مي‌شناسند نگاه نكنيم. الان به نظر من تحريم اصلي به‌خصوص براي رشتۀ ما اين است كه خيلي راحت با دنيا ارتباط نداريم. پس خيلي نگاهمان به كسب و كار بين‌المللي نيست و يعني نه بين‌المللي توليد مي‌كنيم (استاندارد بين‌المللي را رعايت نمي‌كنيم)، نه بين‌المللي كار مي‌كنيم، نه بين‌المللي مي‌فروشيم و چون كلاً هميشه توهم نژاد برتر را داريم، هميشه فكر مي‌كنيم كارمان حرف ندارد و متأسفانه اين نگاه باعث مي‌شود كه كل افق موفقيت را فروش در استان خود يا خيلي ايده‌آل، دركشور خود ببينيم و متأسفانه با همين نگاه فرشيد خوباني 45 ساله با 150 كارمند، احساسي كه از كارآفريني مي‌كند چند برابر آن جواني است كه در دنيا با 25 سال 10000 كارمند دارد. به عبارت بهتر چون ما با دنيا ارتباط نداريم، طعم تحريم را نچشيديم.
• دانش اوليه، كار خودتان بوده يا دانش وارداتي بوده است؟
كارخودمان بوده است. ازشانس ما، قوانين حضور و غياب پرسنل (محصولي كه ما توليد مي‌كنيم)، در ايران اين‌قدر خاص خودمان است كه فقط خود شركت‌هاي ايران مي‌توانند آن را بفهمند و قابل واردات نيست. حالا اينكه موضوع خوب است يا بد، خيلي جاي بحث دارد.
• آقاي مهندس تعريفتان از موفقيت چيست؟ آيا خودتان را آدم موفقي مي‌دانيد؟
اين سؤال‌ها ديگر سؤال‌هاي سختي است و من خيلي بلد نيستم چطور جواب بدهم!
• نگاهتان به دانشجوهاي جوان فارغ‌التحصيل چگونه است؟ دانش به‌روز آنها را به نوعي بالاتر مي‌دانيد يا تجربۀ گذشتگان را؟
درمورد دانشجوهاي مربوط به رشتۀ خودمان بايد بگويم (حالا چه فارغ‌التحصل و چه غير فارغ‌التحصيل)، كه خيلي به آنها حسوديم مي‌شود كه چرا من آن موقع وقتي دنبال كار مي‌گشتم، بايد انباردار يك شركت مي‌شدم كه 60 كيلومتري اصفهان بود، ولي آنها اگر اراده كنند، مي‌توانند يك كار برنامه‌نويسي يا كامپيوتري در خود اصفهان پيدا كنند. حالا اينكه چرا اراده نمي‌كنند را ترجيح مي‌دهم در موردش صحبت نكنم. اين موضوع خيلي جاي بحث دارد و جامعه و خانواده و خود دانشجو به نظرم در اين مورد مقصرند.
الان خيلي دغدغۀ دانش به‌روز يا تجربه نيست. الان به نظر من در جامعۀ ما دغدغه اين است كه انگيزه براي كار نيست. متأسفانه الان براي جواني كه بگويد بيكارم يا اينكه با بيست سال سن از خانواده‌اش پول توجيبي بگيرد، هيچ قباحتي ندارد و اينها خطرناك است.
• آقاي مهندس جاي خالي چه مهارت و آموزه‌هايي را در دانشگاه خالي مي‌بينيد؟
دانشگاه كه واقعاً در حال حاضر كار خيلي سختي را دارد انجام مي‌دهد. يك جوان 18سالۀ پرانرژي و باانگيزه را تحويل مي‌گيرد و يك جوان 22سالۀ بي‌انگيزه، بي‌حال و بي‌هدف را تحويل مي‌دهد. اين را از مصاحبه‌هاي استخدامي از دانشجوهاي فارغ‌التحصيل دانشگاه‌هاي دولتي و غير دولتي مي‌گويم. شايد هم حق دارند. چون رسالتي كه براي آنها تعريف شده، دغدغۀ كار و آينده براي دانشجو نيست. احتمالاً تعداد قبولي‌هاي فوق ليسانس و دكترا، مقاله‌هاي پذيرفته‌شده، تعداد دانشجو و از اين جور چيزها براي آنها مهم است.
به هرحال نقد زيادي به اين عملكرد وارد است، كه البته چون من جاي دوستان دانشگاهي نيستم، نمي‌توانم منصفانه قضاوت كنم و نياز به جلسات با حضور دو طرف است.
• به‌طور خاص روي صنعتي كه شما درگير آن هستيد، حمايت‌هاي حاكميتي خاصي وجود دارد؟
كلاً حمايت‌هاي حاكميتي يا وجود ندارد يا اگر هم هست، مؤثر در ادامۀ فعاليت كسب و كار نيست. بهتر است حاكميت دخالتي نكند كه بخش خصوصي خودش كار كند.
• شركت خاصي هم هست كه در اين صنعت رقيب شما محسوب شود؟
حداقل 30 شركت مي‌توان نام برد كه كسب و كار مشابه شركت كسرا را دارند. شركت ما هميشه سعي داشته است در اين كسب و كار سرآمد بازار باشد و فكر كنم تا حدود زيادي هم موفق بوديم.
• بفرماييد با چه شركت‌ها وسازمان‌هايي تاكنون قرارداد داشته‌ايد؟
با حدود 500 شركت قرارداد داشتيم كه به دليل نوع راهبرد فروشي كه انتخاب كرده‌ايم و محصول تخصصي كه توليد كرده‌ايم 80درصد مشتريان ما شركت‌ها وسازمان‌هاي خيلي بزرگ هستند. مثل شركت‌هاي خودردوسازي (ايران‌خودرو، سايپا و...) يا بانكي (بانك ملت، ملي، صادرات و...) يا نفتي (وزارت نفت، پالايشگاه‌ها، پتروشيمي و...) يا فولادي (ذوب‌آهن، فولادمباركه، مس سرچشمه و...).
• پروژه‌هاي دانشگاهي هم داشته‌ايد؟
نه متأسفانه.
